دوره مشکل خواب در کودکان و نوجوانان بریده ای از قسمت های دوره مصاحبه بالینی کودک و نوجوان است که با همکاری موسسه آموزش عالی مهرالبرز , دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران برای نخستین بار در کشور اقدام به برگزاری این دوره آموزشی حرفه ای و تخصصی در حوزه روان شناسی و علوم تربیتی در بستر آموزش الکترونیکی کرده اند.

زندگی امروزه نوجوانان پرمشغله و دارای تغییر یکنواختی است. آنها مسئولیت های زیادی در مدرسه و خانه دارند، زندگی اجتماعی آنها در حال گسترش، استقلال در حال رشد است و برای آینده خود نیز اهدافی در سردارند.

نوجوانی زمان مهمی برای جهش فیزیکی، هیجانی و عقلانی است که این فرآیندهای مهم با خواب تقویت می شوند. خواب خوب و کافی برای رشد، پرورش و داشتن یک زندگی با کیفیت حائز اهمیت است.

با این حال بسیاری از اوقات اغلب نوجوانان خواب کافی ندارند. عادات بیقراری هر روزه، سوءمدیریت زمان و نداشتن انتخاب های سالم و اغلب برنامه خواب نامتناسب در دنیای پیرامون آنها، همه و همه دست به دست هم می دهند تا نوجوانان در معرض خطر بالاتر محرومیت از خواب قرار گیرند.

براساس تحقیقات، نوجوانان میزانی کمتر از 15درصد خواب، کمتر از حد نیاز را دریافت می کنند. خواب ناکافی نوجوانان را با چالش هایی در سلامتی، امنیت، عملکرد و توانایی یادگیری روبرو می سازد.

در طی نوجوانی، جهت چرخه خواب و بیداری نوجوانان تغییری زیستی می یابد و آزادسازی ملاتونین بعد از عصر و  معمولاً در ساعت 11 شب نمود می یابد و دوباره در صبح روز بعد افت می کند.

این تغییر زیستی به ساعت زیستی بدنی گرگ خو تغییر می یابد که دلیل با اشتیاق و پر انرژی بودن نوجوانان در اواخر روز و غروب ولی به سختی و زیر لب سلام گفتن یا دیر جفت کردن کفش های خود در صبح را تبیین می کند.

ساعت زیستی بدن نوجوانان که به عنوان سندرم خواب تأخیری نیز معروف است، موجب می شود نوجوان با برنامه های عادی به ویژه با زمان های شروع تحصیل در صبح اول وقت بیگانه باشند.

در سال های اخیر نوجوانان به سمت تغییر این جدایی بین برنامه های زیستی طبیعی و برنامه تحصیلی خود گرایش دارند. مدارس سراسر کشور سعی در مدنظر قرار دادن پذیرفتن دانش آموزان بعد از زمان های شروع کلاس را دارند.

نوجوانان به چه میزان خواب نیاز دارند؟

نوجوانان بین 8 تا10ساعت خواب شبانه، برای برطرف شدن نیاز به خواب و عملکرد بهتر در طی ساعات بیداری نیاز دارند. به دلیل آنکه بدن های آنها به طور زیستی برای بیدار ماندن تا دیر وقت برنامه ریزی شده است، زود به خواب رفتن براساس عادت روزمره برای نوجوان مشکل ساز است.

در نوجوانی شکل گیری برنامه های خواب ناسازگار امری متداول است. بسیاری از نوجوانان با بیدار بودن تا دیروقت و صبح زود بیدار شدن در طی هفته سعی می کنند روزهای تعطیل را به عنوان راه جبران افزایش کم خوابی خود تا دیروقت بخوابند.

اما با این کار فقط بیش خوابی در تعطیلات تقویت شده و تأخیر در ساعت زیستی آنها بیشتر می شود و در نتیجه خواب و بیداری در طی ساعات معقول هفته دشوارتر خواهد شد.

این برنامه خوابی نامنظم ایجاد چرخه نادرست را منجر می شود که در آن  نوجوانان در طی هفته با کم خوابی رو به رشد، کشمکش با هوشیاری در روز و افزایش مضاعف خستگی در گذر هفته مواجهه می شوند. در آخر هفته که آنها خسته اند و آماده خواب، چرخه دوباره شروع به کار می کند.

قابل ذکر است این دوره برگرفته از دوره جامع مصاحبه بالینی با کودک و نوجوان است که در دو سطح تعریف شده است که شما میتوانید به آنها دسترسی داشته باشید: