برنامهریزی جانشینی(جانشین پروری)

به عنوان یک فرآیند استراتژیک در مدیریت منابع انسانی، نقش حیاتی در تضمین پایداری و موفقیت سازمانها ایفا میکند. این فرآیند شامل شناسایی و پرورش استعدادهای داخلی به منظور پر کردن موقعیتهای کلیدی در آینده است.
۱. تعریف برنامهریزی جانشینی
برنامهریزی جانشینی به معنای شناسایی و توسعه افراد با پتانسیل بالا در سازمان است تا در زمان نیاز، قادر به پر کردن نقشهای کلیدی باشند. این فرآیند نه تنها به حفظ ثبات سازمان کمک میکند، بلکه به جذب و نگهداشت استعدادهای برتر نیز میانجامد.
۲. اهمیت برنامهریزی جانشینی
برنامهریزی جانشینی دارای مزایای متعددی است که در ذیل به برخی از آنها اشاره میشود:
- حفظ استعدادها: وقتی کارکنان با پتانسیل بالا متوجه شوند که سازمان برای پیشرفت شغلی آنها سرمایهگذاری میکند، احتمال بیشتری دارد که در سازمان باقی بمانند و به دنبال فرصتهای جدید نروند.
- حفاظت از ارزش سهامداران: برنامهریزی جانشینی به عنوان یک طرح بیمه در برابر خروجهای غیرمنتظره یا بیماریها عمل میکند. این امر به سهامداران اطمینان میدهد که افراد مناسبی برای پر کردن نقشهای کلیدی آماده هستند.
- افزایش استحکام موقعیت: این فرآیند به بهبود عملکرد کارکنان و ایجاد یک نهاد رهبری قوی کمک میکند که به نتایج کلیدی سازمان منجر میشود.
۳.مراحل برنامهریزی جانشینی
1- شناسایی استعدادها
در این مرحله، سازمانها باید از ابزارها و روشهای مختلفی برای شناسایی استعدادهای برتر استفاده کنند. یکی از روشهای مؤثر، ماتریس عملکرد ۹ سلولی است که به تحلیل عملکرد و پتانسیل کارکنان کمک میکند. این ماتریس به مدیران اجازه میدهد تا استعدادهای کلیدی را شناسایی کرده و جانشینان بالقوه را مشخص کنند.
2- ارزیابی پتانسیل
مدیران باید تواناییها و مهارتهای کارکنان را به طور عینی ارزیابی کنند. این ارزیابی میتواند شامل سنجش مهارتهای تفکر انتقادی، هوش عاطفی و چابکی یادگیری باشد. هدف این است که اطمینان حاصل شود که کارکنان در موقعیتهای کلیدی قرار میگیرند که با تواناییهای آنها همخوانی دارد.
3- توسعه رهبری
پس از شناسایی استعدادها، سازمانها باید برنامههای توسعه رهبری قوی و متمایزی ایجاد کنند. این برنامهها باید بر اساس نیازهای کسبوکار و چالشهای واقعی طراحی شوند. به عنوان مثال، ۷۰ درصد یادگیری از طریق تجربه به دست میآید، بنابراین فرصتهای توسعه باید شامل چالشهای عملی باشند که به رشد و تغییر کمک میکنند.
در نهایت: برنامهریزی جانشینی یک فرآیند ضروری برای هر سازمان است که به آن کمک میکند تا در مواجهه با تغییرات و چالشها، از ثبات و موفقیت برخوردار باشد. با شناسایی و پرورش استعدادهای داخلی، سازمانها میتوانند از مزایای رقابتی برخوردار شوند و اطمینان حاصل کنند که در زمان نیاز، افراد مناسبی برای پر کردن نقشهای کلیدی در دسترس هستند.
منبع:
https://www.aihr.com/blog/9-box-grid

پرورش استعدادهای درونی
شناسایی و پرورش استعدادها در هسته اصلی برنامهریزی جانشینپروری مؤثر قرار دارد. برنامه حفظ استعداد بهعنوان مکمل این فرآیند عمل میکند و تضمین میکند که افراد با تواناییهای رهبری، منابع لازم برای توسعه پتانسیل خود را در اختیار دارند و این مهارتها را به سازمانهای دیگر منتقل نمیکنند.
مقالهای در مجله فوربس به بررسی روشهای مختلفی میپردازد که رهبران میتوانند استعدادهای درونی خود را بدون از دست دادن تمرکز بر فعالیتهای تجاری، پرورش دهند. این روشها عبارتند از:
1- ایجاد یک چشمانداز مشترک از طریق همترازی
همراستایی اهداف فردی با اهداف سازمانی میتواند از طریق روشهای مختلفی به دست آید. همگامسازی برنامههای توسعه شخصی (PDP) میتواند روشی مؤثر برای تطبیق اهداف حرفهای کارکنان با مأموریت شرکت باشد.
2- ایجاد فرصتهایی برای رشد از طریق تکالیف چالشبرانگیز
ستارهها زمانی در اوج عملکرد خود هستند که تواناییهایشان به حداکثر برسد. با ارائه فرصتهایی برای کار بر روی پروژههای جاهطلبانه و چالشبرانگیز، میتوان راههای بیشتری برای رشد به آنها ارائه داد.
۳- ارتباط مکرر و مربیگری
توسعه رهبری یک فرآیند مداوم است که برای موفقیت نیاز به تعامل مداوم دارد. بازخورد مثبت باید بهطور روزانه به این کارکنان ارائه شود و اهداف باید بهروشنی بیان شوند.
۴- ایجاد یک فرهنگ شرکتی که بر اهمیت پرورش استعدادها تأکید دارد
یکی از چالشهای برنامهریزی جانشینپروری این است که ممکن است کاندیدای ایدهآل برای نقش مناسب زیر بینی شما باشد، اما شما از وجود او بیخبر باشید. کارکنان باید از فرصتهایی که در اختیارشان قرار میگیرد، آگاه باشند؛ بنابراین، قرار دادن پرورش استعدادها در مرکز فرهنگ سازمان ضروری است.
این روشها میتوانند به سازمانها کمک کنند تا استعدادهای درونی خود را شناسایی و پرورش دهند و در نتیجه به تقویت رهبری و بهبود عملکرد کلی سازمان کمک کنند.
منبع:
https://www.staffcircle.com/blogs/succession-planning/